ΝΑΟΣ ΗΦΑΙΣΤΟΥ - ΘΗΣΕΙΟ

Ο ναός του Ηφαίστου και της Αθηνάς που κτίστηκε ανάμεσα στο 450 και 440 π.Χ. αποτελεί πρότυπο δωρικής κλασικής αρχιτεκτονικής. Ο ναός αποτελείται από σηκό με πρόναο και οπισθόδομο και περιβάλλεται από περιστύλιο με 34 κίονες, από τους οποίους οι έξι ανήκουν στις στενές και οι 13 στις μακριές πλευρές. Ορισμένες κατασκευαστικές ιδιομορφίες συνδέουν την αρχιτεκτονική του Ηφαιστείου με το ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο. Η θεματολογία της γλυπτικής διακόσμησης του ναού προέρχεται στην πρόσοψη από τον μυθολογικό κύκλο των άθλων του Ηρακλή και του Θησέα στις μακριές πλευρές. Μια μάχη των Ελλήνων υπό την εποπτεία ενός θεού διακοσμεί τη ζωφόρο του πρόναου, ενώ μια Κενταυρομαχία αποτελεί το θέμα της ζωφόρου του οπισθόδομου.

Στην αρχαιότητα ο ναός πλαισιωνόταν από έναν καλλιτεχνικά σχεδιασμένο κήπο γύρω του. Στο μεγάλου μεγέθους πήλινο δοχείο που ανασκάφηκαν γύρω από τις τρεις πλευρές του ναού είχαν φυτευτεί χαμηλά δέντρα και θάμνοι, γεγονός που αποδεικνύει την αφθονία του νερού στην περιοχή και το ενδιαφέρον για τη διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου. Ακόμη και η σύγχρονη επιλογή των φυτών είναι προσανατολισμένη στην αρχαία βλάστηση.

Το 7ο μ.Χ. αιώνα το Θησείο μετατράπηκε σε χριστιανική εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο και σ' αυτή τη μετατροπή οφείλεται η τόσο καλή διατήρηση μέχρι σήμερα του αρχαίου μνημείου (ήταν στεγασμένο). Απεναντίας, εκτός από τη θολωτή οροφή του σηκού, τις θύρες στους πλαϊνούς τοίχους και τον οπισθόδομο δεν έχει απομείνει τίποτα από την παλιά εκκλησία. Επειδή στην περίοδο της Τουρκοκρατίας απαγορευόταν η λειτουργία του ναού, με εξαίρεση μόνο την επέτειο της ονομαστικής εορτής του αγίου, οι Αθηναίοι τον αποκαλούσαν "Άγιο Γεώργιο Ακαμάτη".